Τα Οικολογικά Σχήματα είναι νέα, καινοτόμα Προγράμματα της ΚΑΠ που στηρίζουν έμπρακτα τους αγρότες και συμβάλλουν στον στόχο για την προστασία του περιβάλλοντος. Η Κοινή Αγροτική Πολιτική της περιόδου 2023-2027 αντανακλά τους ευρύτερους περιβαλλοντικούς και κλιματικούς στόχους που έθεσε η Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο της Πράσινης Συμφωνίας για μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της πρωτογενούς παραγωγής μέχρι το έτος 2050. Η επίτευξη του ενός τέτοιου στόχου συνδέεται, μεταξύ άλλων, και με την υιοθέτηση των Οικολογικών Σχημάτων.
Τι είναι όμως τα Οικολογικά Σχήματα;
Τα Οικολογικά Σχήματα παρέχουν κίνητρα και ενισχύσεις στους καλλιεργητές ώστε να υιοθετήσουν -ή να συνεχίσουν να εφαρμόζουν- φιλικές προς το περιβάλλον γεωργικές πρακτικές και μεθόδους καλλιέργειας οι οποίες συμβάλλουν στην μείωση της ρύπανσης που προκαλείται από τη γεωργία και στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Ενισχύοντας τους γεωργούς ώστε να συμμετάσχουν στα Οικολογικά Σχήματα η Ευρωπαϊκή Ένωση ανταμείβει τη προστασία και ορθή διαχείριση των φυσικών πόρων, διασφαλίζοντας το κοινό καλό όλων των Ευρωπαίων πολιτών.
Ως είδος ενίσχυσης τα Οικολογικά Σχήματα αποτελούν μια καινοτομία της ΚΑΠ 2023-2027, αφού εφαρμόζονται για πρώτη και οι γεωργοί καλούνται εθελοντικά να λάβουν μέρος σε αυτά. Εφόσον θελήσουν να μετάσχουν, τότε ως επιβράβευση λαμβάνουν την ανάλογη ενίσχυση. Τα Οικολογικά Σχήματα θα εφαρμόζονται κάθε χρόνο σε επιλέξιμες εκτάσεις, οι οποίες θα δηλώνονται στο ΟΣΔΕ. Στις εκτάσεις αυτές θα πρέπει να τηρούνται οι ελάχιστες απαιτήσεις των προτύπων Καλής Γεωργικής και Περιβαλλοντικής Κατάστασης (ΚΓΠΚ). Οι γεωργοί έχουν τη δυνατότητα να επιλέγουν κάθε χρόνο στο όποιο ή όποια Οικολογικά Σχήματα θα μετάσχουν, ανάλογα με τις καλλιέργειες της εκμετάλλευσης τους.
Ακολούθως γίνεται μια συνοπτική περιγραφή των οικολογικών σχημάτων, με αναφορά στον αριθμό και τίτλο κάθε παρέμβασης
Παρέμβαση |
Περιγραφή |
Περιοχή Παρέμβασης |
Διακιαούχοι/ Όροι επιλεξιμότητας |
Ποσό Ενίσχυσης |
Π1-31.1 ΧΡΗΣΗ ΑΝΘΕΚΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΕΙΔΩΝ ΚΑΙ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ |
Ενισχύεται η καλλιέργεια ποικιλιών χειμερινών σιτηρών και ψυχανθών μικρού βιολογικού κύκλου, σε αντικατάσταση υδροβόρων καλλιεργειών όπως Επίσης, ενισχύεται η καλλιέργεια τοπικών ποικιλιών ετησίων ή/και ειδών και ποικιλιών προσαρμοσμένων στις τοπικές συνθήκες ή/και άγριων συγγενών καλλιεργούμενων ειδών, για τροφή ή ζωοτροφές. Τέλος, ενισχύεται η εισαγωγή νέων ή/και καινοτόμων ή/και με καινοτόμο χρήση καλλιεργειών, ανθεκτικών στις ξηροθερμικές συνθήκες και στις αναμενόμενες, λόγω της κλιματικής αλλαγής, μεταβολές. |
εκτάσεις που καλλιεργούνται με αροτραίες καλλιέργειες |
ενεργοί γεωργοί ή ομάδες ενεργών γεωργών |
10,9€/στρ. έως 82,4€/στρ |
Π1-31.2 ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΣΤΙΑΣΗΣ |
Ενισχύονται οι παραγωγοί με αρόσιμη έκταση, οι οποίοι μετατρέπουν το 10% της αρόσιμης γης της εκμετάλλευσης τους σε περιοχή οικολογικής εστίασης. Η περιοχή οικολογικής εστίασης συνίσταται από γη υπό αγρανάπαυση ή/και από στοιχεία του αγροτικού τοπίου ή/και από καλλιέργειες που δεσμεύσουν άζωτο (σε κάθε περίπτωση χωρίς τη χρήση φυτοπροστατευτικών). Τα στοιχεία του τοπίου συνίστανται από: Θαμνοστοιχίες, μεμονωμένα δένδρα ή συστάδες δέντρων, δενδροστοιχίες, Τάφροι, περιλαμβανομένων ανοικτών υδάτινων ρευμάτων για σκοπούς άρδευσης ή αποστράγγισης, εξαιρουμένων των καναλιών που κατασκευάζονται από σκυρόδεμα, Μικρές λίμνες, μικροί υγρότοποι, Ρέματα, Σωροί λίθων που χρησιμεύουν ως ορόσημα, Πέτρινοι τοίχοι – Πολιτιστικά χαρακτηριστικά, Παρυφές αγρών, ζώνες ανάσχεσης |
εκτάσεις που καλλιεργούνται με αροτραίες καλλιέργειες. |
ενεργοί γεωργοί ή ομάδες ενεργών γεωργών |
1,0 €/στρ. έως 3,7 €/στρ., ανάλογα με την καλλιέργεια και πρόσθετη ενίσχυση στην περίπτωση εγκατάστασης φυτών που προσελκύουν ωφέλιμα έντομα ή έντομα-επικονιαστές που κυμαίνεται από 1,5 €/στρ. έως 4,2 €/στρ. |
Π1-31.3 ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΒΕΛΤΙΩΜΕΝΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΦΥΤΟΚΑΛΥΨΗΣ, ΜΕ ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ |
Στόχος της συγκεκριμένης παρέμβασης είναι η προστασία των εδαφών από τη διάβρωση παράλληλα με την ενίσχυση της βιοποικιλότητας. Σε ότι αφορά στις μόνιμες καλλιέργειες η παρέμβαση αφορά σε σπορά ειδών που οι καλλιέργειες τους δεν θα προορίζονται για παραγωγή και φυτών που προσελκύουν ωφέλιμα έντομα ή έντομα-επικονιαστές εντός ή/και περιμετρικά των μονίμων καλλιεργειών. Όταν η παρέμβαση εφαρμόζεται σε αροτραίες καλλιέργειες αφορά στην εφαρμογή πρακτικών φυτοκάλυψης με σπορά επίσπορων καλλιεργειών, σπορά ποωδών γρασιδιών, σπορά ειδών με στόχο τη διατήρηση ή/και αύξηση της οργανικής ουσίας στο έδαφος (π.χ.ψυχανθή), και με σπορά φυτικών ειδών που λειτουργούν ως ξενιστές επικονιαστών και ωφελίμων οργανισμών. Οι καλλιέργειες αυτές δεν θα έχουν σκοπό την παραγωγή. |
εκτάσεις που καλλιεργούνται με μόνιμες ή/και αροτραίες καλλιέργειες. |
ενεργοί γεωργοί ή ομάδες ενεργών γεωργών, που κατέχουν αγροτεμάχια με μόνιμες ή/και αροτραίες καλλιέργειες |
5,0-10,0 €/στρ |
Π1-31.4 ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΚΥΚΛΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΣΤΗ ΓΕΩΡΓΙΑ |
Η παρέμβαση αφορά στη διαχείριση των φυτικών υπολειμμάτων στις αροτραίες και των κλαδεμάτων στις μόνιμες καλλιέργειες, με στόχο τόσο τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, όσο και τη βελτίωση της δομής και την αύξηση της οργανικής ουσίας του εδάφους. |
εκτάσεις που καλλιεργούνται με αροτραίες ή μόνιμες καλλιέργειες. |
γεωργοί ή ομάδες ενεργών γεωργών |
11,0-20,0€/στρ |
Π1-31.5 ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΑΓΡΟΔΑΣΙΚΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ, ΠΛΟΥΣΙΩΝ ΣΕ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΤΟΠΙΟΥ |
Η παρέμβαση συνίσταται στη συστηματική φροντίδα/καθαρισμό των δένδρων/ θάμνων, στην υποχρέωση για ελεγχόμενη βόσκηση και την καρατόμηση και απομάκρυνση ξενικών και χωροκατακτητικών δένδρων και θάμνων από την επιλέξιμη έκταση που εφάπτεται των αγροτεμαχίων, κατά τη χειμερινή περίοδο. Υποχρέωση των παραγωγών είναι η προστασία και διατήρηση των προστατευόμενων στοιχείων του αγροτικού τοπίου που έχουν χαρακτηριστεί και οριοθετηθεί στο γεωχωρικό υπόβαθρο του ΟΣΔΕ εντός των αγροτεμαχίων και των βοσκότοπων. Στο πλαίσιο της παρέμβασης αποτελεί δέσμευση, η οποία ενισχύεται, η κατάρτιση, εφαρμογή και παρακολούθηση σχεδίου διαχείρισης της φυτοπροστασίας και της βιοποικιλότητας, τόσο για τη φροντίδα των δέντρων και των θάμνων και την απομάκρυνση των χωροκατακτητικών ειδών, όσο και για τη κατάργηση χρήσης των φυτοπροστατευτικών προϊόντων. |
καλλιεργούμενες εκτάσεις ή βοσκότοπους που έχουν δέντρα |
ενεργοί γεωργοί ή οι ομάδες ενεργών γεωργών, οι οποίοι κατέχουν αγροτεμάχια με αγροδασικά συστήματα και αγροτεμάχια σε μερικώς δασοσκεπείς εκτάσεις (αραιά δάση) βοσκοτόπων με κάλυψη δένδρων μέχρι 40% και υπόροφο με ποώδη ή ξυλώδη βλάστηση |
10,0 €/στρ |
Π1-31.6 ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΦΙΛΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ, ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΙΣΡΟΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ |
Η παρέμβαση συνίσταται στην ενίσχυση των παραγωγών αφενός για την απόκτηση και χρήση ηλεκτρονικής εφαρμογής διαχείρισης εισροών και παρακολούθησης περιβαλλοντικών δεδομένων και αφ’ ετέρου για την εφαρμογή, με τη συνδρομή γεωργικού συμβούλου, μιας ή περισσότερων πρακτικών που θα επιλεγούν από έναν κατάλογο προτεινόμενων πρακτικών. |
εκτάσεις με αροτραίες και μόνιμες καλλιέργειες |
ενεργοί γεωργοί (φυσικά και νομικά πρόσωπα) ή ομάδες ενεργών γεωργών |
3,0-60,0€/στρ |
Π1-31.7 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ |
Οι δικαιούχοι αναλαμβάνουν μία από τις παρακάτω δεσμεύσεις: Δ.1. Αναστολή της βόσκησης των βοσκήσιμων γαιών στην αρχή της κύριας βλαστητικής περιόδου με βάση Σχέδιο Διαχείρισης Βοσκοτόπου από γεωργικό σύμβουλο. Συγκεκριμένα αναστέλλεται η βόσκηση: Α) για τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο στη πεδινή υψομετρική ζώνη (<600μ.) Β) για τους μήνες Απρίλιο και Μάιο στην ημιορεινή υψομετρική ζώνη (600-800 μ.) Γ) και για τον μήνα Μάιο στην ορεινή υψομετρική ζώνη (>800μ.). Για τον σκοπό αυτό οι κτηνοτρόφοι αναλαμβάνουν τη δέσμευση να δημιουργήσουν τεχνητό λειμώνα για την κάλυψη των διατροφικών αναγκών των ζώων κατά τη διάρκεια του περιορισμού της βόσκησης. Δ.2. Μετακίνηση του συνόλου του ζωικού κεφαλαίου σε ορεινές βοσκήσιμες γαίες για τουλάχιστον τέσσερις (4) συνεχόμενους μήνες το έτος με βάση Σχέδιο Διαχείρισης Βοσκοτόπου από γεωργικό σύμβουλο. Δ.3. Κατάρτιση σιτηρεσίου σε συνεργασία με σύμβουλο, με στόχο αφ’ ενός τη μείωση των αερίων θερμοκηπίου και αφετέρου τον εμπλουτισμό της τροφής με φυσικά συστατικά με αντιμικροβιακή δράση. Επίσης ενισχύεται η χρήση ηλεκτρονικής εφαρμογής υπολογισμού των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου βάσει του σιτηρεσίου και των ακολουθούμενων διαχειριστικών πρακτικών της εκμετάλλευσης. |
Εκτάσεις βοσκοτόπων |
ενεργοί γεωργοί και ομάδες ενεργών γεωργών |
Κυμαίνεται αναλόγως των δράσεων |
Π1-31.8 ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΣΕ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΜΕ ΑΝΑΒΑΘΜΙΔΕΣ |
Η συνέχιση της καλλιέργειας με τη διατήρηση των αναβαθμίδων οι οποίες στις περισσότερες περιπτώσεις υποστηρίζονται από ξηρολιθοδομές. Οι αναβαθμίδες αυτές υπάρχουν σε εκτεταμένες περιοχές τόσο μόνιμων καλλιεργειών όσο και, σε μικρότερο βαθμό, αροτραίων καλλιεργειών και είναι σημαντικά στοιχεία του οικολογικού τοπίου αφού αποτελούν καταφύγιο άγριας χλωρίδας αλλά και πανίδας (έντομα, πτηνά, ερπετά αλλά και μικρά θηλαστικά). |
εκτάσεις με αναβαθμίδες που καλλιεργούνται με μόνιμες ή αροτραίες καλλιέργειες |
ενεργοί γεωργοί ή ομάδες ενεργών γεωργών που κατέχουν επιλέξιμες εκτάσεις αροτραίων και μονίμων καλλιεργειών με αναβαθμίδες |
25,0€/στρ |
Π1-31.9 ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΜΕΘΟΔΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ |
Η παρέμβαση συνίσταται στην ενίσχυση της συνέχισης εφαρμογής μεθόδων της βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας |
εκτάσεις που είτε καλλιεργούνται είτε δηλώνονται ως βοσκοτόπια και στις οποίες εφαρμόζεται το σύστημα της βιολογικής γεωργίας σε εφαρμογή του Καν. (ΕΕ) 848/2018 |
ενεργοί γεωργοί ή ομάδες ενεργών γεωργών που διαθέτουν το απαραίτητο πιστοποιητικό από τον Οργανισμό Ελέγχου και Πιστοποίησης με τον οποίο είναι συμβεβλημένοι. Δεν ενισχύονται οι καλλιέργειες/βοσκότοποι που βρίσκονται υπό μετατροπή. |
12,0-144,0 €/στρ |
Π1-31.10 ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΠΙΩΝ ΚΑΙ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΥΨΗΛΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ |
Ενισχύεται η διατήρηση των γεωργικών συστημάτων με τη χρήση παραδοσιακών πρακτικών καλλιέργειας που συνετέλεσαν και συντελούν στη βελτίωση του αγροτικού τοπίου. Οι παραγωγοί ενισχύονται για διατήρηση των γεωργικών συστημάτων που συνίστανται στις χρήσεις της γεωργικής γης και σε παραδοσιακές πρακτικές καλλιέργειας που συνετέλεσαν και συντελούν στην βελτίωση του αγροτικού τοπίου και ειδικότερα την προστασία εκτατικών ελαιώνων και αμπελώνων καθώς και την προστασία των μνημειακών ελαιώνων των Ιονίων νήσων |
Η πρώτη εφαρμογή της παρέμβασης είναι σε ελαιώνες και αμπελώνες των νησιών του Ιονίου οι οποίοι χαρακτηρίζονται από την υψηλή τους αξία για τη φύση |
ενεργοί γεωργοί ή ομάδες ενεργών γεωργών που κατέχουν επιλέξιμες εκτάσεις με τα ανωτέρω χαρακτηριστικά και αναλαμβάνουν τη διατήρηση των γεωργικών συστημάτων με τη χρήση παραδοσιακών πρακτικών καλλιέργειας που συνετέλεσαν και συντελούν στη βελτίωση του αγροτικού τοπίου |
Για την προστασία εκτατικών ελαιώνων και αμπελώνων των Ιονίων 10,0 €/ στρ. και για την προστασία μνημειακών ελαιώνων των Ιονίων 15,0 €/στρ. |