---

Ίδρυση

Η βαθιά τομή στην αγροτική εκμετάλλευση και τον εκσυγχρονισμό της

γεωργίας στις Ερυθρές ξεκινάει το 1915 με την ίδρυση του Γεωργικού Πιστωτικού Συνεταιρισμού Ερυθρών, που συγκαταλέγεται ανάμεσα  στους πρώτους και περισσότερο δραστήριους αγροτικούς συνεταιρισμούς στην  Ελλάδα που ιδρύθηκαν με το νόμο 602/1914 «Περί Συνεταιρισμών».

Χαρακτηριστικό είναι ότι τον πυρήνα της ιδρυτικής ομάδας του Συνεταιρισμού αποτελούσαν εγγράμματοι, άσχετοι φαινομενικά με τη γεωργία, οι οποίοι πλαισιώθηκαν από αγρότες και επαγγελματίες- ιδιοκτήτες αγροτικής γης . Τα ιδρυτικά μέλη ήταν αρχικά 62 για να φτάσει στη συνέχεια ο αριθμός τους τα 700 μέλη και περιελάμβανε γεωργούς με μικρό, μεσαίο και μεγάλο αγροτικό κλήρο. Σήμερα είναι εγγεγραμμένοι 492 συνεταίροι.

Τομείς δραστηριότητας

α) Εκμηχάνιση της γεωργίας

Η πρώτη προσπάθεια εκμηχάνισης της γεωργίας ξεκίνησε από το στάδιο του

αλωνισμού με την επένδυση ιδιωτικών κεφαλαίων. Το 1914 αγοράστηκε η πρώτη ατμοκίνητη αλωνιστική μηχανή (μπατόζα), που ήταν συνιδιοκτησία επτά αγροτών, και στη συνέχεια, το 1918, προστέθηκε άλλη μία. Ο Συν/σμός από τα πρώτα χρόνια της ιδρύσεώς του δραστηριοποιήθηκε στην αγορά σύγχρονων γεωργικών εργαλείων και μηχανημάτων επενδύοντας συνεταιρικά κεφάλαια και τραπεζικά δάνεια, στη διαχείριση της χορτονομής των αγρών, στην προμήθεια σπόρου για σπορά και χημικών λιπασμάτων.

Τα πρώτα αγροτικά μηχανήματα που αγοράστηκαν στις αρχές της δεκαετίας

του ’20 με συνεταιριστικά κεφάλαια ήταν μια ατμοκίνητη αλωνιστική μηχανή

τύπου Marshall, ένα βενζινοάροτρο και μια χορτοδετική μηχανή. Στη συνέχεια ο μηχανολογικός εξοπλισμός ενισχύθηκε από την αγορά ενός αλυσοφόρου και ενός τροχοφόρου γεωργικού ελκυστήρα, ενός δεύτερου αλωνιστικού συγκροτήματος και δύο χορτοδετικών μηχανών. Την πρώτη μεταπολεμική περίοδο ο Συν/σμός προμηθεύεται νέα μηχανήματα (μεταξύ των οποίων δύο θεριζοαλωνιστικές μηχανές)

και η εκμηχάνιση της γεωργίας προχωράει με ταχύτατο ρυθμό σε όλα σχεδόν τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας των δημητριακών (όργωμα, σπορά, θερισμός, αλωνισμός).

Το διάστημα 1937-1965 ο μηχανικός εξοπλισμός του Συνεταιρισμού ενισχύθηκε με την αγορά ερπιστριοφόρων και τροχοφόρων γεωργικών ελκυστήρων μεγάλης ιπποδύναμης, φορτηγών αυτοκινήτων και άλλων καλλιεργητικών μηχανημάτων (άροτρα, δισκοσβάρνες, καλλιεργητές). Το 1978 αγοράστηκαν έξι (6) ερπιστριοφόρα τρακτέρ βαρέως τύπου με τα οποία γίνεται, σχεδόν κατ’αποκλειστικότητα, μέχρι σήμερα η βαθεία και υπερβαθεία άροση. Την τελευταία εικοσαετία ο μηχανικός εξοπλισμός ενισχύθηκε με την αγορά τεσσάρων (4) βαμβακοσυλλεκτικών μηχανών και τριών (3) φορτηγών αυτοκινήτων.

β) Κατασκευή έργων υποδομής

Επιπλέον ο μηχανικός εκσυγχρονισμός της γεωργίας υποστηρίχθηκε και από την κατασκευή των αναγκαίων έργων υποδομής (αγροτικοί δρόμοι, γεφύρια, αποθήκες κ.ά).

 γ) Αγροτική πίστη (δανεισμός)

Τη χορήγηση καλλιεργητικών δανείων είχε αναλάβει ο Συνεταιρισμός από την ίδρυσή του με δάνεια της Εθνικής Τράπεζας η οποία από το έτος 1915 επέκτεινε τις πιστώσεις και προς τον γεωργικό τομέα .

Συγχρόνως, από το 1930, ο Συν/σμός προώθησε την αγροτική πίστη με τη σύναψη μακροπρόθεσμων δανείων με τη νεοσυσταθείσα τότε Αγροτική Τράπεζα (1929) και τη σύναψη βραχυπρόθεσμων δανείων με τους συνεταίρους. Η πλειοψηφία των μελών (περίπου 75%) έκανε χρήση των ετήσιων αυτών καλλιεργητικών δανείων, είτε με τη μορφή γεωργικών εφοδίων (λιπάσματα, προμήθεια σπόρου, αρόσεις χωραφιών κ.ά) είτε σε μετρητά. Τα μεσο-μακροπρόθεσμα δάνεια που προορίζονταν για επενδύσεις στον αγροτικό τομέα (ανανέωση κινητού και ακίνητου αγροτικού εξοπλισμού) συνάπτονταν απευθείας με την Αγροτική Τράπεζα χωρίς τη διαμεσολάβηση του Συνεταιρισμού).

Από το 1956 μέχρι το 2000 ο Συνεταιρισμός ανέλαβε την απευθείας άσκηση αυτοτελούς αγροτικής πίστης με τη χορήγηση ετήσιων καλλιεργητικών δανείων.

 στ) Αναδασμός της γης

Η αναδιανομή της γης πρόβαλε ως η μόνη λύση και με την πρωτοβουλία του Συν/σμού προχώρησε ο μεγάλος αναδασμός των 35.000 περίπου στρεμμάτων στα οποία συμπεριλαμβάνονται περίπου 2000 στρεμ. κοινόχρηστα-, αφήνοντας εκτός αναδασμού 5-6.000 στρ. στα διοικητικά όρια του Δ. Ερυθρών.

Η καλλιεργήσιμη γη μοιράστηκε σε 1603 μερίδες για 916 ιδιοκτήτες (μ.ο.ιδιοκτησίας 35 στρ.)  Όπως προκύπτει από τον πίνακα 2 το μέγεθος των αγροτικών εκμεταλλεύσεων μετά τον αναδασμό (1966) εξακολουθεί να παραμένει μικρό και οι κλήροι από 1-50 στρ. αντιπροσωπεύουν ποσοστό 91%.  Στην ιδιοκτησία κατά οικιακή ομάδα κυριαρχούν οι μικροί κλήροι όπου το 78% κατέχουν κλήρο από 1-50 στρ. ενώ αξιοσημείωτο συγκριτικά είναι το ποσοστό (7%) των μεγαλοϊδιοκτητών που έχουν κλήρο 101-407 στρέμματα .

Το μικρό μέγεθος των γεωργικών κλήρων αποτελεί μέχρι σήμερα τροχοπέδη στην εξέλιξη της γεωργίας παρόλη την εκμηχάνιση και την εύκολη πρόσβαση σε αυτούς.  Ωστόσο το μεγαλύτερο πρόβλημα στην εξέλιξη της γεωργίας προς

δυναμικές και προσοδοφόρες καλλιέργειες παραμένει μέχρι σήμερα το νερό. Η αρδευόμενη γεωργία δεν καλύπτει σήμερα παρά μικρό ποσοστό (περίπου 10%) και στηρίζεται στην ιδιωτική πρωτοβουλία.

 γ) Εξωαγροτικές δραστηριότητες

Στις εξωαγροτικές δραστηριότητες του Συνεταιρισμού εγγράφονται η απόφαση για την ίδρυση εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος το 1928 και η ανάληψη της λειτουργίας ηλεκτροφωτισμού της πόλης των Ερυθρών και της παροχής κινητήριας δύναμης στην εκκολαπτόμενη βιοτεχνία μέχρι την εξαγορά του από τη ΔΕΗ το 1957. Η λειτουργία παντοπωλείου (1922-28) για τις ανάγκες των συνεταίρων.

Από το 2004 ως σήμερα ό Αγροτικός Συνεταιρισμός Ερυθρών έχει αναλάβει την συλλογή και μηχανογράφιση των αιτήσεως ενιαίας ενίσχυσης (ΟΣΔΕ) για τους παραγωγούς όχι μόνο των Ερυθρών αλλά ολόκληρης της Αττικής.

δ) Κοινωνικό έργο

Στο κοινωνικό έργο του Συνεταιρισμού περιλαμβάνεται: η υλική ενίσχυση εκπαιδευτικών θεσμών όπως το Δημοτικό, το Γυμνάσιο (1922), η Οικοκυρική Σχολή Ερυθρών, η δημιουργία ταμείου για την ίδρυση Δημοτικού Σχολείου Θηλέων (1922- 1925), η προσφορά επισιτιστικής βοήθειας στα αστικά κέντρα σε δύσκολες περιόδους (Κατοχή) και η υποστήριξη του Φιλοπτώχου Ταμείου, και των οικονομικά ασθενέστερων συνεταίρων καθώς και πληγέντων από φυσικές αιτίες.

Στ) Ο λόγος των αγροτών-μελών

Ο λόγος των αγροτών-μελών του Συνεταιρισμού είναι στην πλειοψηφία του θετικός για το ρόλο του στην εξέλιξη της γεωργίας. Μέσα από τα λεγόμενά τους δεν καταγράφεται μια ταξική θέση και συνείδηση η οποία να εκφράζεται έμπρακτα. Οι οποίες διαφωνίες/αντιρρήσεις διατυπώνονται ως δυσαρέσκειες για τη διαχείριση και επιθυμίες για πιο ενεργή συμμετοχή σε ευρωπαϊκά αγροτικά προγράμματα.

Στο Δήμο Ερυθρών ιδρύθηκαν και λειτούργησαν και οι παρακάτω συνεταιρισμοί:

Γαλακτοκομικός (1924), Αγελαδοτροφικός (1937), Μελισσοκομικός (1947), Αμπελουργικός (1977).